Dagelijks hebben mensen met elkaar te maken, tenzij je op een hutje op de hei woont. Het intrigeert mij hoe mensen met elkaar omgaan. Zo ook het gegeven dat je je bij de ene persoon prettig voelt en bij de andere niet, zonder dat er iets heeft plaatsgevonden. Waar komt dat door?

Hiervoor is het van belang om te weten wat er wordt verstaan onder gedrag, gevoel en emotie.

Wat is gedrag?

Gedrag bestaat uit alle bewuste en onbewuste handelingen die al dan niet waarneembaar zijn. Onbewust wil zeggen dat het spontaan gebeurt, zoals in huilen uitbarsten of ineens boos uitvallen. Waarneembaar wil zeggen dat het zichtbaar is zoals lopen, praten en niezen. Innerlijk gedrag, zoals denken en emoties, is niet waarneembaar.

Wat is een gevoel en emotie?

Een gevoel is een innerlijke beleving op een gebeurtenis en wordt geuit middels emoties zoals vreugde, angst, boosheid en verdriet. Je gevoelens zeggen je razendsnel wat je eigenlijk denkt.

Als je weet dat:

• een gebeurtenis een gedachte geeft
• een gedachte gevoelens
• gevoelens emoties
• en vanuit je emotie reageert

kan je herleiden waarom je reageert zoals je reageert.

Test het verschil:

• Denk eens aan een vervelende gebeurtenis. Welk gevoel en emotie roept het bij je op?
• Denk eens aan een leuke gebeurtenis. Welk gevoel en emotie roept het bij je op?

Je reactie op de vraag hoe je je voelt, zal zeker anders zijn.

Onprettig gevoel

Er spelen meerdere factoren een rol zoals gedrag, gedachten en emoties bij het prettig of niet prettig voelen. Daarnaast is de beleving van een situatie niet voor iedereen gelijk en zal duidelijk worden aan de hand van een aantal voorbeelden.

Stel je voor, je zit in een vergadering en er komt een man binnen, die je niet kent. Hij stelt zich niet voor en gaat direct zitten. Vervolgens heeft hij ook nog commentaar op alle ideeën die je aanlevert.

• Gedachte: Wat een eikel, stelt zich niet eens voor en heeft dan ook nog eens commentaar. Waar blijven zijn ideeën als hij het zo goed weet.
• Gevoel/emotie: Ik ben gepikeerd, boos en het maakt me onzeker.
• Gedrag: Ik schiet in de verdediging en maak verwijten dat hij geen ideeën heeft.

Een negatieve gedachte geeft je een vervelend gevoel en leidt tot ineffectief gedrag.

• Gedachte: Jammer dat hij zich niet voorstelt. Aan de hand van zijn commentaar merk ik dat hij niet weet waar hij over praat.
• Gevoel/emotie: Teleurgesteld en meer commentaar dan verwacht, maar ik heb me goed voorbereid, ben zelfverzekerd en ik heb goede argumenten om het commentaar te weerleggen.
• Gedrag: Meer informatie geven over de ideeën en commentaar weerleggen. Vragen waar commentaar op gebaseerd is.

Een positieve gedachte geeft je een positief gevoel en leidt tot effectief gedrag.

Niet te benoemen gevoel

Ook als het gaat om een niet te benoemen gevoel, kan je naar boven halen waar het vandaan komt, wat je gedachten zijn. Tenslotte begint het allemaal met een gedachte.

Stel je voor dat je iemand ontmoet en plotseling krijg je een onprettig gevoel bij die persoon.

• Gedachte: De manier waarop hij mij aankeek of eigenlijk door mij heen keek, alsof ik niets voorstelde. Zou hij iets te verbergen hebben? Misschien is hij wel een psychopaat die er op uit is om mij wat aan te doen.
• Gevoel/emotie: Ik word niet gezien, zie je nou wel niemand vindt mij interessant. Ik ben onzeker en angstig.
• Gedrag: Uit beleefdheid stel ik me voor maar als ik de kans krijgt, ga ik gelijk weer weg.

Een negatieve gedachte geeft je een vervelend gevoel en leidt tot ineffectief gedrag.

• Gedachte: De manier waarop hij mij aankeek, precies zoals mijn opa ook altijd keek. Wat een tiran was die man. Ik ken die man niet eens, wat en vooroordeel heb ik.
• Gevoel/emotie: Ik voel me klein en angstig maar hij is mijn opa niet. Misschien is hij wel heel aardig. Laat ik hem eens beter leren kennen.
• Gedrag: Interesse tonen en vragen stellen.

Een positieve gedachte geeft je een positief gevoel en leidt tot effectief gedrag.

Ten slotte

Als je tijdens een gebeurtenis alert bent van je gedachte en welk gevoel/emotie dit bij je oproept, kan je je gedrag voorspellen. Sterker nog, door je gedachte te veranderen, krijg je ook een ander gevoel, emotie en gedrag. Het is een kwestie van oefenen en nog eens oefenen!

“Heb je het gevoel dat een emotie of overtuiging je in de weg blijft zitten, kan bijvoorbeeld vingerreflexologie je hierbij helpen.”